Lotyniškas antraštinis žodis
Tekstas žodyno straipsniuose
  • aqu|a, ae f
  • Daiktavardis, 1 linksniuotė (taisyklinga), moteriškoji, bendrinis. Skiemenys: BB (2)
  • Susiję: acua
  • Sirvydas 1642
    • Bąbele śię czynią ná wodźie. Bullat aqua. Kunkałuoia wũdo burboluoia wunduo, kunkáłay dároſi wundeniy.
    • Beblę w wodźie. Agitando aquam ſonum, cieo, vel bullas. Burbinu wũdeni, burbuołes darau.
    • opárzyć świnię, kura, rc. Glabrare ſuem, gal[l]um, &c. aqua candente. Nuplikinu.
    • Brodze po wodźie. Ambulo in aqua. Brindu, bredźioiu, bradau.
    • Ciáſto. Farina aqua ſubacta. Taſzła.
    • Cug wody. Ductus aquæ. Wundenio wedimas.
    • Grąźę ſię. Submergor, ſido in aqua. Grimſtu, ſkiſtu.
    • Kąpánie dźiećięćiá, Excaldatio puerilis, lauatio pueri calidâ aquâ. Prauſimas wayko.
    • Kąpię dźiećię, Foueo aquâ calidâ puerum. Prauſiu wayku.
    • Kępá, Ceſpes gramineus ex aqua vel ex paludibus eminens. Wełena.
    • Kropienie, Sparſio aquæ, aſpergo, inis, Taſzkimas.
    • Nieprzebrány miod, piwo. Minimè aquoſum, moderatè aqua temperatũ hydromeli, cereuiſia. Ne praſkieſtas midus, ałus.
    • Nieroſtworzony, Merus, purus potus, non tẽperatus aqua. Ne wunduotas, ne mayſzitas.
    • Obártuch, Circulus, ex farina caſeo & aqua, lixulæ, ſemilixulæ. Grundis.
    • Oblewam co, kogo, Perfundo, inundat aqua terram, cingitur vrbs flumine. Apłeiu.
    • odnoga morſka, Brachium maris, ſinus, diuortium aquarum. Iłunkas mariu.
    • pluſk, pluſkánie. Pityliſma, ſonus aquæ fluctuantis. pleſkoimas.
    • Podlewam czym kogo, Suffundo alicui aquam. pałeiu ku.
    • podwodny, podwodą, Sub aquis ſitus. pa wundenim eſſus.
    • pogrąźam ſię, tonę, Sido, ſubſido, ſubmergor, haurior aquis. Nugrimſtu.
    • Pryſkam, Spargo aquã vel conſpergo aliquem aquâ, Taſzkau.
    • Pryſkam, Spargo aquã vel conſpergo aliquem aquâ, Taſzkau.
    • puchlina chorobá, Hydrops, opis m. Hydropiſis, aqua interius. Aptinimas.
    • Rozchodzęnie rzek. Diuortium aquarum. Skirimaſis vpiu.
    • Rozwarzam co, Diluo, tempero, miſceo vinum aquâ, Praſkiedźiu, mayſzau ſu wundenim.
    • Rurmiſtrz, Indagator aquarum, aquilex, gis. Wundeninikas.
    • ſpuſt, ſpuſzczánie wody, Effuſio aquæ. Iſzłayda wundenio.
    • Swięconá wodá, Luſtralis aqua. Szwyſtas wunduo.
    • Zákał, propriè Vitium panis ex feruenti aquæ affuſione in ſubactione Nerugimas duonas.
    • Vkrop, Aqua feruens, Kunkaluoius, karſztas wunduo.
    • woda, Aqua, lympha, vnda. wunduo.
    • woda święcona, Aqua benedicta, luſtralis, wunduo ſzwyſtas.
    • wodká palona diſtylowána Aqua ſtillatitia wũduo iź źolu degtas.
    • wyparzam ſtátek, Eluo feruenti aqua vas. iſzſzutinu.
    • wywoływam z źiemie. Proſcribo, igni & aqua interdico iźſzaukiu.
    • Wzwodę, Aduerſo flumine, contra aquam, Prieſz ſrowe.
    • Zálewam co, Offundo aqua[m] alicui, Aźułeiu.
    • Zálewa ſię łodź, Obruitur aquis, opprimitur fluctibus nauis. Aźuſiłeia eldiia.
    • Zámęt, odmęt, propr: Perturbatio aquæ, aqua turbida. Sudrumſtmas [Sudrumſtimas].
    • Zámęt, odmęt, propr: Perturbatio aquæ, aqua turbida. Sudrumſtmas [Sudrumſtimas].
    • zrzodło, Fons aquæ perennis. Werſme.
    • źur, Farina aquâ & fermento ſubacta,
  • Jokantas 1936
    • aqua, ae f (gen. *-āī)
      1) vanduo marina, pluvia; aquam intercutem habere turėti vandenę ligą, būti sutinusiam; aėr et ignis et aqua et terra prima sunt.
      2)
      a) jūra ad aquam pajūry; iam in aqua classis stabat; ežeras Albanae aquae deductio; upė secundā aquā pavandeniui, upe žemyn; maiores aquae potvynis; *aquarum agmen bangus lietus; *cornix augur aquae varna lietaus rodytoja; pl. šaltiniai aquae perennes; gydomieji vandens (šaltiniai) ad aquas venire, aquae salubres; ašaros.
      b) vandentiekis a. Claudia; Tusculanis pro aqua Crabra vectigal pendam.
      c) vandeninis laikrodis †aquam dare duoti laiko kalbėti; aquam perdere gaišinti laiką; certis ex aqua mensuris breviores esse noctes videbamus.
      3) ypatingi posakiai:
      a) *aquam praebere kviesti prie stalo, vaišinti (romėnų papročiu prieš valgį mazgodavo rankas).
      b) aqua et ignis svarbiausieji gyvenimo reikmenys: aquā et igni interdicere alicui arba arcere aliquem prašalinti ką iš visuomenės tarpo, išvaryti iš krašto.
      c) aquam et terram petere arba poscere L (pasidavimo ženklas, yp. pas persus) reikalauti pasiduoti.
      d) sed aqua (mihi) haeret, ut aiunt aš esu sumišęs, nežinau kas daryti (sakyti), čia visas sunkumas.
  • Kuzavinis 2007
    • aqu|a, ae f
      1. vanduõ; ~a dulcis PM gė̃las vanduõ; ~a salsa Co sūrùs vanduõ; ~a pluvia C (pluviālis O; poet. caelestis H) lietaũs vanduõ; ~a ex oculīs P ãšaros; ◊ ~ā et ignī interdīcere alicuī C (arcēre aliquem T) atim̃ti kám vándenį ir̃ ùgnį, t. y. ištrem̃ti ką̃ ìš tėvỹnės; ~am terramque petere (poscere) ab aliquō L reikaláuti paródyti nuolankùmą; reikaláuti pasidúoti;
      2. vandeñs telkinỹs: jū́ra; ẽžeras; ùpė; ad ~am C priẽ jū́ros, pajū́ryje; ~a Albāna C Albãno ẽžeras; secundā ~ā L upè žemỹn, pasroviuĩ;
      3. lietùs; agmen ~ārum V liū́tis; cornīx augur ~ae H várna – lietaũs prãnašė;
      4. pl. ~ae (minerãliniai) vándenys; šil̃tosios vérsmės; (gýdomieji) šaltìniai C, L, PM;
      5. vandéntiekis; ~a Appia L Ãpijaus vandéntiekis;
      6. vandeñs laĩkrodis; ~am dare PJ dúoti laĩko (kalbėtojui); ~am perdere Q gaĩšti laĩką