Lotyniškas antraštinis žodis
Tekstas žodyno straipsniuose
  • per
  • Prielinksnis. Skiemenys: B (1)
  • Sirvydas 1642
    • opák, Verſo modo, per contrarium. Atźagariey.
    • Grámolę ſię, Eo per obſtantia, enitor per ardua. Werźiuoſi.
    • Grámolę ſię, Eo per obſtantia, enitor per ardua. Werźiuoſi.
    • Klinem rozbijam. Findo cuneis, cuneo per vim aliquid. Wagiu perſkielu ku.
    • Krzywdą, z krzywdą, Per iniuriam, iniurioſè, Su abidu.
    • Lećie, Æſtate, per æſtatem. Waſaroy, waſarometey.
    • Liſtownie, Per literas, ſcripto łakſztu, per łakſztu duot źiniu, etc.
    • Nárty, Lintres anguſti & leues, quibus per glaciẽ & niues curritur. łowełey
    • Náwłoczę igłę, záwłaczam. Traijcio, induco filum in acum, inſero filum per foramen acus. Iweriu ſiułu bulin adatos.
    • Niepewnie, Incertò, per caliginem, per nebulã ſcio. Neźinotinay.
    • Niepewnie, Incertò, per caliginem, per nebulã ſcio. Neźinotinay.
    • odmách, Impetus per eleuationem baculo additus. Atmoimas, atſwiedimas.
    • Petoćie, Papulæ quæ per febres ardentes exeũt. Raupay iź karſztines.
    • podrzeźniam komu, Sermonem aut mores alicuius per iocum imitor. pamemi.
    • Przepuſzczã kogo przez Transmitto, do iter, tranſitum per agros. perłeydźiu.
    • Przerębuię las, Aperio viam, iter per [ſ]iluam, praſkinu.
    • Przerzedzã ſad, las, et. Aperio viam, iter per ſiluam. perſkinu.
    • Pomału, Paulatim, ſenſim, lentè, minutatim, per otium, remiſsè. Iźłyngwo, pamaźu.
    • porządkiem, Ordine, ex ordine per ordinẽ, conſequenter. Eylu.
    • potwarliwie, Criminosè, per calumniam, criminoſiſſimè. Apmełuotinay.
    • Proceſſya kośćielna, Supplicatio euntium ad templa, per vrbem, per compita, Proceſſio Sacra. praceſsia.
    • Proceſſya kośćielna, Supplicatio euntium ad templa, per vrbem, per compita, Proceſſio Sacra. praceſsia.
    • Przebarſzczam, przewodzę ná kiem. per ſummam iniuriam aliquem exagito. Abidiju, ſłoginu ku.
    • przechodzę przez co, Tranſeo per locum, peruado, tranſcendo, pereymi.
    • Przećiągam co, Pertraho, traho per, &c. pertiſiu, perwełku.
    • przełknąc, Transmittere per guttur. Nurit.
    • Przemiána, Viciſſitudo, alternatio, per vices ſucceſſio. Atmayna.
    • Przepędzã bydło przez etc. Ago pecus per, vel trans flumen. perwarau.
    • Przewoźę kogo, Transſueho, traijcio aliquem per flumen. perweźu.
    • Przez co, przez kogo, Per. Per ku.
    • Puſzczánie krwie, Detractio ſanguinis per venas, phlebotomia, ſectio venæ. Krauio łeydimas.
    • Przyrodzonym ſpoſobem. Naturaliter, per naturam. prigimtu budu.
    • Wędruię Peragro vrbes, vagor pedes per vrbes, Kielauiu.
    • Rośćięty ná poły, Per mediũ ſectus. Perkirſtas.
    • wymachlowác co, Per fraudem ſurripere. iźwilot ku.
    • wyſwiecony, Compitalitius, verbero, fuſtigatus, per vicos verbis ſub verberibus actus. iźkłeſtas.
  • Jokantas 1936
    • per [cnf. περί „aplink, per“]
      I. sudėtiniuose žodžiuose:
      1) apie, aplink perequito, perspicio, peragito.
      2) per, kiaurai perfodio, percurro, perfringo.
      3) iki galui, visiškai perfero, perscribo, perduro.
      4) labai permagnus, percarus; perbene; peraestimo, perpopulor.
      II. praep. c. acc.
      1) apie vietą:
      a) per, kiaurai flumen per urbem fluit; ire per forum; proficisci per Aeduorum fines; iter per Siciliam facere; *ire per feras; sanguis per venas in omne corpus diffunditur; per hostium oculos traduci.
      b) po, paliai, aplinkui vigilias disponere per urbem; currere per omnes vias; per omnem exercitum laetitia agitur; per manus tradere iš rankos į ranką; invitati hospitaliter per domos L iš namų į namus; per agros vagari.
      2) apie laiką:
      a) per, metu per idem tempus; per triennium; per somnium; multos per annos; †per totam vitam.
      b) po *per exactos annos.
      c) prie subst., kurie reiškia stovį, per, dėl per iocum dicere juokais; per ludum; per invidiam, per iram facere aliquid; per vim, per insidias; per furorem; per ridiculum juokingu būdu.
      3) pažymint įnagį arba priemonę: per, su pagelba occidi per aliquem kam pakursčius; per internuntios colloqui N; per litteras aliquem certiorem facere; per speculatores cognovit; per colloquium decipi; plebs, quae nihil audet per se.
      4) nurodant priežastį:
      a) dėl, per, iš per aetatem ad pugnam inutilis; per metum male rem gerere P; †per mollitiem animi; per misericordiam recipere aliquem.
      b) apie tai, kas leidžia ar trukdo: dėl per anni tempus; aliquid facere non posse per valetudinem dėl nesveikatos; per Afranium stetit, quominus dimicaretur nuo Afranijaus teparėjo stoti į kovą; per me, per leges licet; per causam equitatus cogendi, pabulandi dėl neva, tariamai dėl; per causam exercendorum remigum; per fidem fallere aliquem per melagingą priesaiką.
      c) prašymuose ir priesaikose: vardan *per sidera testor, per superos; *per ego te deos oro; per deos perque foedera obtestabatur.
  • Kuzavinis 2007
    • per praep. (su acc.)
      1. (vietai)
      1) per̃, kiáurai; īre ~ urbem Su eĩti per̃ miẽstą; flūmen ~ urbem fluit PM ùpė tẽka per̃ miẽstą;
      2) põ; vigiliās dispōnere ~ urbem Cs išdė́styti sargýbas põ miẽstą; ~ agrōs vagārī Cs klajóti põ laukùs; ~ manūs tradere Cs pérduoti ìš rañkų į̃ rankàs;
      2. (laikui)
      1) per̃, metù; ~ multōs annōs C per̃ daũgelį mẽtų; ~ ōtium C laisvãlaikiu, atvangõs metù; ~ omne tempus PJ (per̃) vìsą laĩką;
      2) põ; ~ exāctōs annōs C põ praė̃jusių mẽtų;
      3. (būdui): cōgnōscere aliquid ~ explorātōrēs Cs sužinóti ką̃ ìš žvalgų̃; ~ jocum dīcere C pasakýti juokaĩs; ~ sē C savarañkiškai, sàvo nóru, pàts saváime;
      4. (įnagiui ar priemonei): aliquem certiōrem facere ~ litterās C painformúoti ką̃ raštù;
      5. (priežasčiai) dė̃l, per̃, ìš; ~ īram C ìš pỹkčio; ~ metum L ìš báimės; ~ amicītiam S dė̃l draugỹstės;
      6. (prašant ar prisiekiant) vardañ; ~ deōs! C vardañ dievų̃!; ~ deōs jūrāre C prisíekti dievaĩs