Lotyniškas antraštinis žodis
Tekstas žodyno straipsniuose
  • Sirvydas 1642
    • Báwię ſię tym. Hoc ago, hoc verſo, tracto, in hoc hæreo, in hoc tempus conſumo, impendo, operam do, vaco, inhæreo, inſiſto, incumbo huic rei. Tay weykiu, tay darau, tuo apſieymi, aplink to eſmi, waykśćioiu, tuo pratinuoſi, tay weykałáiu, darbałuoiu, tuo werćioſi, vnt to iźſirundu, iźſiduomi, támi trunki [trunku].
    • piſzę, Scribo aliquid, exaro epiſtolam, literas do ad aliquem, appello literis. Raſzau łakſztu.
    • Dáię. Do, largior, cõfero, tribuo, impertior, præbeo. Duomi.
    • Dozwalam czego komu, Concedo, permitto, indulgeo, poteſtatem facio, do, defero. Perłeydźiu kam ku, duomi vnt noro kam.
    • Koſztowáć dáię. Do libamentũ alicuius rei cuipiam, do guſtum, do guſtãdum. Duomi paragaut.
    • Koſztowáć dáię. Do libamentũ alicuius rei cuipiam, do guſtum, do guſtãdum. Duomi paragaut.
    • Koſztowáć dáię. Do libamentũ alicuius rei cuipiam, do guſtum, do guſtãdum. Duomi paragaut.
    • Melankolizuię, Merori me do Paniuruo-iu.
    • Mſzą mieć, Rem diuinam obire, facere, ſacra peragere, dare operam rebus diuinis. Miśiu turet.
    • Nákłádam ná co, Impenſas facio, do ſumptum. Vźdemi, vźkrauiu, iſzmintu, iſzrundu.
    • Nápáwám kogo, Adaquo, do potum. Girdźiu.
    • Napomykam kogo, powod daię. Inuito, do anſam, laceſſo. Paſiundźiu, parodźiu budu.
    • Obieráć daię komu, Facio, defero, permitto, do alicui optionem. Duomi vnt aprinkimo.
    • odpowiadam komu ná co, Reſpondeo, do, reddo reſponſum. Atſakau.
    • odpuſzczam komu winę, Ignoſco, parco, do veniam, condono peccatum alicui. Atłeydźiu.
    • okupuię ſię, Do natalitia, celebro natalem meum. Iźſipirku.
    • opiſuię przez liſt, Præſcribo, do, mitto literas de rebus geſtis. Ap-raſzau ku, kom.
    • Przepuſzczã kogo przez Transmitto, do iter, tranſitum per agros. perłeydźiu.
    • winnię, Do vitio, in crimen voco, reum facio, Kaltinu.
    • poświącam co Bogu. Conſecro, do, deuoueo, dedico aliquid Deo, paſzwinćiu Diewuy.
    • potykam co komu, Ingero, inſero, do aliquid alicui. pakiſzu kam ku.
    • Poźyczam komu czego, Commodo, do mutuum, mutuo, as. Vnkśćiu duomi, paunkśćioiu.
    • przymnaźam czego, Augeo, adaugeo, affero, do incrementum. pragayſinu.
    • przyznawam, Do, tribuo, concedo alicui aliquid, Duomi.
    • Rádzę. Suadeo, do cõ[ſ]ilium, ſuaſor, auctor ſum. Rodiju.
    • Ręczę, Fidem meam interpono, ſpondeo, vas fio, do me vadem, łayduo-iu.
    • Robię, Laboro, operor, facio opus, operam do alicui rei. Dirbu, darau.
    • Rozſtępuią ſię ludźie komu, Cœtus in duas partes diuiſus locum, tranſitũ dat alicui, Prałeydźia.
    • ſtáram ſię o co, Curo, curam habeo, operam do. Rupinuoſi.
    • Swędzę, Nidorem do, ſmirdinu.
    • ſwiadczę kiem. Teſtem aliquem facio, do, profero teſtem, łudiju kuo.
    • ſwiadczę zá kiem, Dico teſtimonium, do, tribuo, Ludiju áźu ku.
    • Zlenieć, Languori ſe dare, otio marceſcere. Tinginaut.
    • Vprzywileiowáć kogo, Priuilegium facere, dare immunitatem. Duot kam priwileiu.
    • vſtępuię komu, daię mieyſce. Cedo locum, do locum, Atſiſtoiu.
    • Wſkazuię, Mando, do mandata. Iſakau.
    • wybieram ſię gdźie, Do me in viam, in procinctu ſum, iter facere cupio. Kielan rinkuoſi.
    • Zadaię náiemnikowi, Arraboni do, arrabone obligo, do arram. Aźuduomi ſumdinikuy, etc.
    • Zadaię náiemnikowi, Arraboni do, arrabone obligo, do arram. Aźuduomi ſumdinikuy, etc.
    • záryczeć, záryczał, záryczy, etc. woł. Dare mugitum ſemel, immugire. aźublaut, baubteret.
    • záſadzam mieſce kiem, Do vicarium. Aźuſodinu wietu kuo.
  • Daukantas 1838
    • Do, das, dedi, datum, dare, doudù, ìkwiepù, iputù.
  • Jokantas 1936
    • dō, dedī, datum 1 (duim, duis, duit, duint PT vietoje dem, des, det, dent; danunt vietoje dant P) [cnf. dō-s, dō-tis „kraitis“, sacer-dōs (-dōtis), dō-num; δώ-ς, δῶ-ρον]
      1) duoti, teikti, dovanoti liberos dare obsides; pecuniam ad cibaria emenda; aliquid alicui muneri N; triumviros dando agro creare L padalyti; alicui exercitum ducendum; dare litteras ad aliquem rašyti kam arba atiduoti; senatus datur alicui duodama senato audiencija; veniam, praecepta, consilium; alicui responsum; poenas alicuius rei gauti bausmę už ką; inter se fidem et ius iurandum; filiam in matrimonium; filiam nuptum dare alicui P; oscula, cenam, epulas; librum foras išleisti; subst. *dāns, dantis m davėjas; datum, ī n dovana L.
      2)
      a) norėti duoti, siūlyti (praes. ir imperf.) equites mille Numidae, quum duo milia daret, accepti L.
      b) atiduoti, praleisti, praversti, sunaudoti adulescentiam voluptatibus; tempus litteris; annos studiis; noctem operi L.
      c) pavesti, perleisti se corrumpendum luxu S atsiduoti; da te homini; *det mihi se; fugae se; naves se vento dant; civitates militibus diripiendas.
      d) padaryti ką ko dėliai, atsižiūrint į ką date hoc precibus meis arba consanguinitati, ut; da hunc populo.
      e) leisti, sutikti iter per provinciam; tempus colloquio; da nobis abire arba immunibus esse; *†datur su inf. leista; filosofijos kalboje: pripažinti prima si dederis, danda sunt omnia.
      f) suruošti ludos populo, spectacula, munera; apie scenos rašytojus: fabulam.
      g) padaryti, kad kas būtų duota: padaryti, paveikti, išrūpinti alicui consulatum NL; alicui dolorem, gloriosum reditum, insidias; eo sibi minus dubitationis dari; *cuneum sudaryti; su adj. arba ptc. perf. pass., kai norima pažymėti veiksmo tikresnis išpildymas: aliquem ferocem dare; perfectum ego dabo hoc negotium P; hostes poene victos S; legiones stratas; *venti placita dant maria.
      h) duoti iš savęs:
      α) daryti, kad būtų matyti, girdėti *lucem ex fumo, non fumum ex luce; *lacrimas, clamorem.
      β) sakyti, minėti, pareikšti unum da mihi ex illis oratoribus; cur hoc factum sit, paucis dabo; kariuomenės kalboje: nomina d. pasisakyti vardus = stoti karo tarnybon.
      γ) išspręsti litem secundum tabulas; d. secundum aliquem keno naudai.
      δ) pripažinti, priskirti tantum ingenio; aliquid alicui vitio, laudi, crimini; laudi dare, quod.
      i) kreipti, mesti ad id, unde aliquis flatus ostenditur, vela do aš kreipiu savo bures ten, kur vėjelis pučia; se in viam išvykti į kelionę; se in fugam arba fugae imti bėgti; aliquem in fugam imti vyti; aliquem praecipitem nustumti stačia galva; *aliquem ad terram parmesti, parblokšti; aliquem in custodiam suimti; in conspectum se nautis dedit pasirodyti; d. manus (paimta iš gladiatorių) kaipo nugalėtam ištiesti rankas; donicum manus dedissent N pasiduoti; tad = nusileisti, sutikti tandem dat Cotta manus, superat sententia Sabini; se dare sutikti, neprieštarauti si se dant iudices; taip pat: res, tempus se dat.
  • Kuzavinis 2007
    • dō, dare, dedī, datum vt
      1. dúoti (dōnum, pecūniam, nōmen C); dare alicuī bibere Pl dúoti kám gérti; alicuī manum dare O padúoti kám rañką; lībertātem dare C dúoti láisvę; dare alicuī respōnsum Cs dúoti kám atsãkymą; fīliam in mātrimōnium dare Cs léisti dùkterį ùž výro;
      2. pérduoti, įteĩkti (alicuī epistulam, litterās C);
      3. prk.
      1) paskìrti; atidúoti, praléisti (adulēscentiam voluptātibus C); tempus litterīs dare C paskìrti laĩką mókslui; noctem operī dare L atidúoti nãktį dárbui; dare diem alicuī Cs paskìrti kám ter̃miną; operam dare Cs dė́ti pãstangas, sténgtis;
      2) léisti, sutìkti; iter alicuī per prōvinciam dare Cs léisti kám keliáuti per̃ provìnciją; dare urbem deripiendam C léisti plė́šti miẽstą; imp. datur (su inf.) léista, gãlima;
      3) sureñgti, suruõšti; išrū́pinti (alicuī cōnsulātum N); lūdōs populō dare L sureñgti liáudžiai žaidynès; dare alicuī cēnam Pl, Te suruõšti kám pókylį;
      4) padarýti, sukélti; alicuī damnum dare Te padarýti kám žãlą; vulnera ferrō dare O kárdu sužeĩsti; dare dolōrem alicuī C sukélti kám skaũsmą;
      5) suteĩkti, dúoti; dare facultātem C suteĩkti galimýbę, įgãlinti; dare alicuī cīvitātem VP suteĩkti kám pilietýbę;
      6) darýti mãtomą (gir̃dimą); pasiródyti (sē in cōnspectum alicuī C); dare lacrimās O líeti ãšaras; dare lūcem H skleĩsti šviẽsą; dare gemitum O dejúoti; dare vōcēs O tar̃ti žodžiùs; dare sē urbī Vo pasiródyti miestè; jam dudum optābam tē darī Te jaũ seniaĩ norė́jau tavè pamatýti; sē obvium alicuī dare L susitìkti sù kuõ;
      7) pasakýti, paminė́ti, paréikšti; locum, diem, hōram dare C pasakýti (nuródyti) viẽtą, diẽną, vãlandą; paucīs dare Te pasakýti keliaĩs žõdžiais; nōmen dare C prisistatýti, stóti tarnýbon (yp. karo);
      8) atléisti, pasigailė́ti (veniam C); išsprę́sti (lītem C); dare secundum aliquem Se sprę́sti kienõ náudai;
      9) pripažìnti, priskìrti; dare alicuī aliquid crīminī C apkáltinti ką̃ kuõ;
      10) kreĩpti, mèsti; dė́ti; vela dare ventīs V pakreĩpti burès pavė̃jui; sē in viam dare C išvỹkti į̃ keliõnę; sē in fugam (sē fugae) dare C mèstis bė́gti; sē in pedēs dare Pl dúoti kójoms vãlią; aliquem praecipitem dare Pl nustùmti ką̃ stačià gálva žemỹn; aliquem in terram (ad terram) dare Lu, Pl parmèsti (partreñkti, parblõkšti) ką̃ žẽmėn; corpus sepultūrae (tumulō O) dare Su paláidoti lavóną;
      11) pasidúoti; nusiléisti (alicuī Pl, Te etc.); sē in deditiōnem dare L pasidúoti; sē dare C sutìkti, neprieštaráuti;
      12) ◊ ita dat sē rēs C padėtìs yrà tokià, reĩkalas tóks, štaĩ kaĩp yrà