Lotyniškas antraštinis žodis
Tekstas žodyno straipsniuose
  • lūx, lūc|is f
  • Daiktavardis, 3 linksniuotė (priebalsinis tipas), moteriškoji, bendrinis. Skiemenys: L (1)
  • Sirvydas 1642
    • Owiecaiący, Illuminandi vim vim habens, lucem afferens, Apſwiećius.
    • Ob-iaśnienie, Jlluſtratio, lumen, lux. Apświetimas.
    • omácmie, w poćiemku, obſcura luce, in tenebris. Patumſomis.
    • ozdoba, ornatus, vs, decor, decus, color, lux. Graźybe, redikłos.
    • poświáta, Lux lunæ, nox ſerena. świeſa meneſio.
    • Przededniem, Antelucano tempore, appetente luce, pirm auſzros.
    • Ráno, Manè, diluculo, prima luce. Vnkſti.
    • Rodzę ſię, Orior, naſcor, exorior, in lucem edor, Giemu.
    • światło, świátłość, Lumen, lux. świeſibe.
    • Widok, Cõſpectus, lux. Regieimas.
    • Wydaię ná świát, Edo in lucem. Iźduomi ſwietuy.
  • Jokantas 1936
    • lūx, lūcis f (PT ir m) [lūceo; λευκός „šviesus, žibąs“]
      1)
      a) šviesa l. solis ac lychnorum; *stella multa cum luce cucurrit; *brumalis žiemos naktis; *aestiva vasara; trop. urbs, l. orbis terrarum pasaulio žvaigždė; ratio quasi quaedam lux lumenque vitae.
      b) dienos šviesa, diena luce orta išaušus; ante lucem; luce ir locat. luci dieną; *in lucem iki pat dienai; trop. diena kaipo laiko vienetas centesima lux ab interitu Clodii; *natalis; *omni luce kasdien.
      c) gyvenimo šviesa, gyvenimas propter quos lucem adspexit, eos luce privavit; *ultima mirtis; in lucem suscipi ateiti į pasaulį.
      d) akių šviesa *damnum lucis ademptae.
      2) trop.
      a) išaiškinimas, nušvietimas, aiškumas sententiae lucem auctoris desiderant; historia testis temporum, l. veritatis.
      b) viešuma in luce atque in oculis omnium; Deiotarus vestram familiam e tenebris in lucem vocavit; res occultas in lucem proferre; vir in luce magnus.
      c) išgelbėjimas, išganymas Pompei virtus lucem adtulit rei publicae; *lux Dardaniae apgynimas, skydas.
  • Kuzavinis 2007
    • lūx, lūc|is f
      1. šviesà (sōlis C; lychnōrum C); ◊ fiat lūx! Vlg tebūniẽ šviesà!
      2. spindė́jimas, spindesỹs (aēnea V; smaragdī Lu);
      3. dienõs šviesà; dienà; prīmā ~e Cs aũštant; ~e ortā C išaũšus; ante ~em C priẽš aũšrą; ~e Pl (~ī C) diẽną; lūx nātālis O gimìmo dienà; aspicere ~em C ateĩti į̃ pasáulį, gìmti; omnī ~e Lcn kasdiẽn;
      4. gyvýbė; ~e prīvāre C atim̃ti gyvýbę; ~e carentēs V mìrusieji;
      5. akių̃ šviesà, regė́jimas; adimere ~em O apãkinti, padarýti ãklą;
      6. prk.
      1) nušvietìmas, išáiškinimas, aiškùmas; ~em dare alicuī reī H nušviẽsti (išáiškinti) ką̃;
      2) viešùmas, viešumà; rēs occultās in ~em prōferre C slaptùs dalykùs iškélti į̃ viẽšumą;
      3) gélbėjimas; pagálba; ~em afferre reī pūblicae C gélbėti valstýbę;
      4) šviesulỹs; pasididžiãvimas; haec urbs – lūx orbis terrārum C šìs miẽstas – pasáulio pažibà