Lotyniškas antraštinis žodis
Tekstas žodyno straipsniuose
  • 2. nē
  • Dalelytė. Skiemenys: L (1)
  • Jokantas 1936
    • 2. ir
      I.
      1) adv. ne:
      a) ne — quidem (įterpiant ypatingai pabrėžiamą sąvoką) nei, net ne: ne mors quidem est malum; ne id quidem praetereundum; ne in convivio quidem.
      b) liepiamuosiuose sakiniuose:
      α) su imperat. (poezijoje) *fratrem ne desere; *equo ne credite, Teucri; įstatymuose: nocturna sacrificia ne sunto.
      β) su conj. praes. *ne forte recuses; actum ne agas; dažn. su conj. perf. ne timueris.
      c) sakiniuose, reiškiančiuose geidimą: ne sim salvus, si aliter scribo ac sentio; ne sit summum malum dolor.
      d) išeities sakin. su ut: ita faciemus, ut, quod viderit, ne viderit P.
      2) conjunct.
      a) tikslo sakiniuose: kad ne ne graviori bello occurreret, maturius ad exercitum proficiscitur.
      b) papildinio sakiniuose: videant consules, ne quid res publica detrimenti capiat; prie verba timendi ir impediendi: metuo, ne veniat aš bijau, kad jis ateis; vereor ne brevi tempore fames in urbe sit; timebam, ne exercitum firmum habere non possemus.
      II. nekirčiuotas ne: nisi tu ne vis P; operae ne parcunt P; sudėtiniuose žodžiuose, kaip nequeo, nefas, nemo, neutiquam, nullus, nisi, nihil, nunquam.
  • Kuzavinis 2007
    • 2. nē prt.
      1. neigimui reikšti:
      1) nè; columella tribus cubitīs ~ altior C stulpẽlis nè aukštèsnis ùž trìs úolektis; operae ~ parcunt Pl jiẽ negaĩli pastangų̃;
      2) junginyje ~ ... quidem (įterpiant ypatingai pabrėžiamą sąvoką) nèt nè; mendācī hominī ~ vēra quidem dicentī crēdimus C melagiù, nèt ir̃ tiẽsą sãkančiu, nètikime;
      2. draudimui reikšti:
      1) (su imper. kategoriškai draudžiant; poezijoje): equō ~ crēdite, Teucrī! V árkliu netikė́kite, tèukrai!; ~ clāmā! Te nešaũk!;
      2) (su conjct. praes. ar perf.): ~ mē attigās Te manę̃s galė́tum neliẽsti; senātus hoc ~ concēdat C tegù senãtas šìto neléidžia; tū ~ quesierīs H tù nesiteiráuk;
      3. pageidavimui reikšti:
      1) (įvykdomamsu conjct. praes. ar perf.): ~ sim salvus, sī aliter scrībo ac sentio C tegù susir̃gčiau, jéi rašýčiau kitaĩp negù jaučiù; utinam ~ sērō veniās C õ kàd tìk nepavėlúotum;
      2) (neįvykdomamsu conjct. imperf. ar plquperf.): utinam ~ Phormiōnī in mentem incidisset Te õ kàd Formiònas nebū́tų susiprãtęs;
      4. (išeities sakiniuose su ut): ita faciēmus, ut, quod vīderit, ~ vīderit Pl taĩp padarýsime, kàd jìs taĩ, ką̃ mãtė, nebùs mãtęs