Lotyniškas antraštinis žodis
Tekstas žodyno straipsniuose
  • 1. ut
  • Prieveiksmis. Skiemenys: B (1)
  • Susiję: ut 2; utī 1
  • Sirvydas 1642
    • Iák, dziwuiąc ſię. Vt, quomodo. Kaypo.
    • Náwięcey, Ad ſummum, vt plurimum, quam maximè Daugiauſiey.
    • Przywárá, Cruſta pultis quæ vt corium exuritur. priſwiłos.
  • Jokantas 1936
    • ut ir utī [cnf. uti-nam, uti-que]
      1) adv.
      a) kaip nors meane ancilla libera ut sit, quam ego numquam emisi manu? P; egone ut te interpellem?; quamquam quid loquor? te ut ulla res frangat?; *ut non sit mihi prima fides? Kaip ėjo subordinacija vieno sakinio kitam, matyt kad ir iš tokio sakinio. Non potest: egon’ illam cum illo ut patiar nuptam unum diem? T.
      b) kaip, kokiu būdu (klausimuose, sušukimuose, reliatyviai) ut sese in Samnio res habent?; videte, ut hoc iste correxerit; ut ille tum demissus erat! ut ipse sibi displicebat; eodem modo haec aspicitis, ut priora; ut optasti, ita est; nurodant pavyzdžius: eadem mente res dissimillimas comprehendimus, ut colorem, saporem, calorem; kitais atvejais: quod poëta fugit ut maximum vitium; benigne me, ut adhuc fecistis, audiatis; ut potui, tuli; ut fit kaip paprastai būna; ut supra demonstravimus kaip pirma buvo pasakyta; quorum fuit civitas ampla, ut est captus Germanorum germanų supratimu.
      c) kame *in extremos penetrabit Indos, litus ut eoā tunditur undā.
      2) conjunct.
      a) laiko aplinkybės sakiniuose: kaip tik, kai repente, ut Romam venit, praetor factus est; ut ingressus est, statim gladium destrinxit; ut numerabatur pecunia, venit frater; ut praetor factus est, sortem nactus est urbanae provinciae; kiek tik kartų, kaip tik ut quidque succurrit, libet scribere; ut quaeque pars premi videbatur, eo occurrere; nuo to laiko kai ut Brundisio profectus es, nullas postea litteras a te accepi; quintus dies erat, ut veneram.
      b) išeities sakiniuose: taip kad, kad Atticus ita Graece loquebatur, ut Athenis natus videretur; semper ita vivamus, ut rationem reddendam nobis arbitremur.
      c) tikslo aplinkybės sakiniuose: kad legibus idcirco servimas, ut liberi esse possimus; quorsum haec disputo? ut intellegere possitis; ut quid? kam? kuriam galui?
      d) nuolaidos sakiniuose: nors ir, kad ir, leiskime, kad *ut desint vires, tamen est laudanda voluntas; ut nullam Plato afferret rationem, auctoritate me frangeret; jei visas sakinys neigiamas, eina ne: ne sit summum malum dolor, malum certe est.
      e) sakiniuose, kur reiškiamas pageidavimas: kad valeas beneque ut sit tibi P; ut viveret adhuc; papildinio sakiniams įvesti po rogare, petere, postulare, persuadere, dicere, censere ir pan.; po timere, metuere, vereri ir pan.; po facere, efficere, perficere; veiksnio sakiniuose po fit, accidit, contingit, evenit, relinquitur, restat; sakiniuose kaip mos, ius, consuetudo est, ut.
  • Kuzavinis 2007
    • 1. ut adv. kaĩp; ~ valēs? Pl kaĩp gyvenì?; ~ ante dīctum est Cs kaĩp anksčiaũ sakýta; ~ mōs est J kaĩp į̃prasta; ~ pictūra poēsis H poèzija – kaĩp pavéikslas; possum fallī ~ homo C kaĩp žmogùs galiù suklýsti