Thesaurus Latino-Lituanicus

1) adv.

a) kaip nors meane ancilla libera ut sit, quam ego numquam emisi manu? P; egone ut te interpellem?; quamquam quid loquor? te ut ulla res frangat?; *ut non sit mihi prima fides? Kaip ėjo subordinacija vieno sakinio kitam, matyt kad ir iš tokio sakinio. Non potest: egon’ illam cum illo ut patiar nuptam unum diem? T.

b) kaip, kokiu būdu (klausimuose, sušukimuose, reliatyviai) ut sese in Samnio res habent?; videte, ut hoc iste correxerit; ut ille tum demissus erat! ut ipse sibi displicebat; eodem modo haec aspicitis, ut priora; ut optasti, ita est; nurodant pavyzdžius: eadem mente res dissimillimas comprehendimus, ut colorem, saporem, calorem; kitais atvejais: quod poëta fugit ut maximum vitium; benigne me, ut adhuc fecistis, audiatis; ut potui, tuli; ut fit kaip paprastai būna; ut supra demonstravimus kaip pirma buvo pasakyta; quorum fuit civitas ampla, ut est captus Germanorum germanų supratimu.

c) kame *in extremos penetrabit Indos, litus ut eoā tunditur undā.

2) conjunct.

a) laiko aplinkybės sakiniuose: kaip tik, kai repente, ut Romam venit, praetor factus est; ut ingressus est, statim gladium destrinxit; ut numerabatur pecunia, venit frater; ut praetor factus est, sortem nactus est urbanae provinciae; kiek tik kartų, kaip tik ut quidque succurrit, libet scribere; ut quaeque pars premi videbatur, eo occurrere; nuo to laiko kai ut Brundisio profectus es, nullas postea litteras a te accepi; † quintus dies erat, ut veneram.

b) išeities sakiniuose: taip kad, kad Atticus ita Graece loquebatur, ut Athenis natus videretur; semper ita vivamus, ut rationem reddendam nobis arbitremur.

c) tikslo aplinkybės sakiniuose: kad legibus idcirco servimas, ut liberi esse possimus; quorsum haec disputo? ut intellegere possitis; ut quid? kam? kuriam galui?

d) nuolaidos sakiniuose: nors ir, kad ir, leiskime, kad *ut desint vires, tamen est laudanda voluntas; ut nullam Plato afferret rationem, auctoritate me frangeret; jei visas sakinys neigiamas, eina ne: ne sit summum malum dolor, malum certe est.

e) sakiniuose, kur reiškiamas pageidavimas: kad valeas beneque ut sit tibi P; †ut viveret adhuc; papildinio sakiniams įvesti po rogare, petere, postulare, persuadere, dicere, censere ir pan.; po timere, metuere, vereri ir pan.; po facere, efficere, perficere; veiksnio sakiniuose po fit, accidit, contingit, evenit, relinquitur, restat; sakiniuose kaip mos, ius, consuetudo est, ut.

1. (ut temporāle su indic.) kaĩ (tìk); nuõ tõ laĩko, kaĩ; ~ Rōmam vēnit, praetor factus est L kaĩ atvỹko į̃ Ròmą, tãpo prètoriumi; haec ~ dīxit Pt kaĩ tìk jìs taĩ pasãkė; domō ~ abiērunt, hīc tertius annus est Pl nuõ tõ laĩko, kaĩ jiẽ išė̃jo ìš namų̃, jaũ tretì mẽtai;

2. (ut fīnāle su conjct.) kàd; edere oportet, ~ vīvās rhH reĩkia válgyti, kàd gyvéntum;

3. (ut cōnsecūtīvum su conjct.) kàd, kaĩ; illā nocte accidit, ~ esset lūna plēna Cs pasitáikė tą̃ nãktį, kaĩ bùvo pìlnatis;

4. (ut objectīvum su conjct.) kàd; Caesar postulāvit, ~ lēgātī venīrent Cs Cèzaris pareikalãvo, kàd pasiuntiniaĩ atvỹktų;

5. (ut concessīvum su conjct.) nórs ir̃, kàd ir̃; ◊ ~ desint vīrēs, tamen est laudanda voluntās O kàd ir̃ trū́ksta jėgų̃, bèt yrà pagìrtinas nóras;

6. (ut comparātīvum su indic.) kaĩp; ~ initium, sīc fīnis est Su kaĩp pradė́ta, taĩp baĩgta;

7. (sušukimuose su conjct.) õ kàd!, õ kàd tìk!; operam ~ det! Pl õ kàd tìk jìs pasisténgtų!