Lotyniškas antraštinis žodis
Tekstas žodyno straipsniuose
  • 1. cum
  • Prielinksnis. Skiemenys: B (1)
  • Susiję: com
  • Sirvydas 1642
    • Klej ſię co, Cohæret ſermo, dicta congruunt & cohærent cum cauſa. Sũdarus dayktas, źidis [źodis].
    • Litośćiwie, miłośiernie, Miſeranter, cum cõmiſeratione. Miełaśirdingay.
    • Nie rád co czynię. Abhorreo ab aliqua re, grauatè, moleſtè, inuitè & cum faſtidio facio. Ne mitis ku darau.
    • Obronno, Firmè, firmiter, cum præſidio, armata manu adeſt. Su apginkłu.
    • odprzyśięgánie, Eiuratio, negatio cum iuramento. Atſiſiekimas.
    • Ogorzáłość ná ſłońcu, Nigredo cutis cum a[ſ]predine. Apdegimas.
    • Pierno, Cum multo pipere, bene piperatum aliquid. pipiruota.
    • Parſkam śmiechem, Tollo riſum, erumpo in riſum cũ ſonitu. Kwatenu.
    • pluſzczy krew, etc. Cum ſonitu aliquid ſupernè fluit. Warwa.
    • powaźnie, Grauiter, cum grauitate, præclarè & maturè dicere, &c. Didźiey.
    • Pracowićie, Operosè, cum labore. Darbiey.
    • ſpodźianie, Cum bona ſpe, non inſperatò, ſu wiłćiu, wiltinay.
    • Szale, Libra cum lancibus, bilanx, ſtatera. Swirtes.
    • Teſkliwie, Cum tædio, morosè. Nerimſtunćiey.
    • Wyderek, kupno niedoſkonałe. Fiducia, fiduciaria, emptio cum pacto reuendendi. Pirkimas ſu apſiiemimu pardawimo tamgi pardaweiu.
    • Wyiawia ſię komu ſen. Somnium cum re conuenit, euaſit verum ſomniũ. Sapnas iźſireyſzkia.
    • Wykáſzlnąć co. Extuſſire, emoliri aliquid tuſſi, cum tuſſi exſpuere. Iſzkoſet.
    • Z. Præpoſitio æquiualẽs Ex: Cum: vt ex Cœlo, Z nieba. Iź dungaus. Cum Deo. Z Bogiem. Su Diewu. Sæpe ei additur litera e. vt Ex auro. Ze złota. Iź aukſo.
    • Z. Præpoſitio æquiualẽs Ex: Cum: vt ex Cœlo, Z nieba. Iź dungaus. Cum Deo. Z Bogiem. Su Diewu. Sæpe ei additur litera e. vt Ex auro. Ze złota. Iź aukſo.
    • záſkakuię komu, Cum impetu & ſaltu occurro, aźuſzoku.
    • zgagá, Nauſea ventriculi cum ructibus nidoroſis, Remuo.
  • Jokantas 1936
    • 1. cum, senov. com, šalia to trumpesnė forma co- sudėtiniuose žodžiuose reiškianti:
      a) drauge (concurro, colloquor);
      b) bendrai (conclamo, iš pradžių apie daugelį subjektų, paskui apie vieną subjektą ir daugelį objektų, pagaliau apie vieną subjektą ir vieną objektą);
      c) vienu kartu (competitor);
      d) visiškai (comedo).
      Kaipo praep. c. abl.
      a) su, drauge, šalia esse c. aliquo; aliquem secum habere; c. coniuge demigrare; facere c. aliquo laikyti keno pusę; equites praemittere c. legato su legatu priekyje, legatui vadovaujant; c. impedimentis venire; esse c. telo būti apsiginklavusiam, su ginklu rankoje.
      b) vienu laiku su, tuo pat metu, tuoj po proficisci c. prima luce; c. nuntio exire gavus žinią; pariter c. ortu solis S; simul c. sole.
      c) pažymint šalutines aplinkybes: su, drauge, ne be c. clamore; magno c. periculo fugere; multis c. lacrimis dicere; c. bona pace L visiškai ramiai; c. bona gratia su visu gerumu.
      d) apribojamai: tik su multis optabiles mortes fuisse cum gloria; c. eo, ut (ne) su sąlyga, kad (kad ne). NB. cum pristatomas gale pron. pers. visuomet ir pron. relat. paprastai, pvz. mecum, nobiscum, quibuscum.
  • Kuzavinis 2007
    • 1. cum praep. (su abl.)
      1. sù, kartù, draugè; ~ aliquō sù kuõ nórs (esse, agere, vīvere, cēnāre Pl, Te, C etc.); (su asmeniniais, sangrąžiniu, kartais ir su santykiniais įvardžiais vartojamas kaip polinksnis) mēcum sù manimì; sēcum sù savimì; vōbīscum sù jumìs; quibuscum sù kuriaĩs;
      2. sù, priẽš; ~ aliquō pugnāre Cs kovóti sù kuõ;
      3. (įnagiui ar priemonei) sù; lictōrēs ~ fascibus L lìktoriai sù rýkščių ryšulė̃liais; ~ purpureā veste C purpurìniais drabùžiais (apsivilkęs);
      4. (veiksmo laikui) víenu metù sù, tuõ pàt metù; tuõj põ; ~ prīmō lūmine sōlis V sù pirmaĩsiais sáulės spinduliaĩs; ~ nūntiō exīre Cs išvỹkti gãvus žìnią;
      5. (veikimo būdui) sù; ~ clamōre in forum curritur L bė́gama į̃ áikštę sù triukšmù; ~ lacrimīs dīcere Cs kalbė́ti sù ãšaromis; ~ bonā pāce L vìsiškai ramiaĩ, taikìngai; ~ silentiō L tỹlint, tylė́damas;
      6. (veiksmo sąlygai) tìk sù; ~ eō, ut ... C sù są́lyga, kàd