Lotyniškas antraštinis žodis
Tekstas žodyno straipsniuose
  • dūc|o, ere; dūxī, ductum
  • Veiksmažodis, 3 asmenuotė. Skiemenys: LA (2)
  • Susiję: ductus 1; dūxī
  • Sirvydas 1642
    • Báwię ſię długo. Diu moror, commoror, hæreo, duco moras. Trunku iłgay, gayſztu.
    • Hetmánię, Duco exercitum, agmen, ordines, adminiſtro rem bellicam, Kariu wedu, wałdau.
    • Kołowrotek, prządek. Rota ſtamini ducendo, rhombus. Ratas vnt werpimo.
    • Korzyſtam w czym. Duco aliquid laudi, gloriæ, honori. Duco aliquid in bonis. Turiu áźu garbu, naudu, brũginu ku ſaw.
    • Korzyſtam w czym. Duco aliquid laudi, gloriæ, honori. Duco aliquid in bonis. Turiu áźu garbu, naudu, brũginu ku ſaw.
    • Kreſzę, kreślę, Lineas duco, Darau brukśiełes, braukau.
    • Loſuię, Sortior, ſortes duco. Burtas metu, per burtełes ku daliju.
    • Náwodzę, Duco, deduco, induco in hoſtes, Vźwedu.
    • Oddycham, Spiritum duco, ſpiro, reſpiro, recipio anhelitum. Atſidweſiu, dweſuo-iu.
    • omylam ſię, Hallucinor, duci, decipi errore, fallor, induci, rapi in errorem, Apriniſtu [Apſirinku].
    • pleśnieię. Situm duco, traho, muceſco, mucorem contraho. pełu.
    • podwodzę kogo pod co, Ducere aliquem ſub tectum, &c. pawedu.
    • wiodę kogo, Duco, wedu.
    • poymuię kogo, imam, Capio, captiuum aliquem duco. pagaunu.
    • Prowadzę, Duco Wedu.
    • Ryſuię co wąglikiem, ołowem, etc. Delineo, as. adumbro primas lineas duco, Iźpayſau.
    • Tancuię, Salto, choreas duco. ſzokineiu.
    • wodzę, Ducto, duco, wadźioiu.
    • zápieka ſię, zápiekła ſię rána. Cruſta obducitur, cruſtam ducit vulnus. Aźudźiuwo paźieyzda.
    • źenię ſię, biorę źonę. Nubo, duco vxorem, aſſumo vxorem. Paimu moteri.
    • źyię, Viuo, duco vitam, vigeo Giwenu.
  • Daukantas 1838
    • Duco, cis, xi, ctum, cere, wedu, palidiu. Pro nihilo ducere, użnieką turiete.
  • Jokantas 1936
    • dūco, dūxī, ductum 3 (imper. dūce P vietoje dūc)
      1) traukti:
      a) traukti paskui save, vilkti *pondus aratri; *navem per undas; vix quā singuli carri ducerentur galėjo važiuoti.
      b) ištraukti *mucronem, *ferrum vagina, sortes; ea, quae sortibus ducuntur; *sidera de caelo nuimti; *anhelitum; *ilia = spiritum ex ilibus krioguoti.
      c) įtraukti, traukti į save spiritu in pulmones anima ducitur; aëra spiritu; *tura naribus; *pocula Lesbii „traukti“ = maukti, gerti; *somnos apsnūsti.
      d) traukti į save, įtempti *frena manu; *remos irtis; *uber melžti; taip pat: įimti, įgauti *ducit uva colorem; *formam, *cicatricem, *rimam, *nomina.
      e) iškreipti, perkreipti os.
      f) traukiant išvesti, padaryti cloacam in Tiberim L; fossam, vallum; ducti ordines (eilės), muri; *vivos de marmore vultus (cnf. „kaip iš akies trauktas“); *choros; alapam alicui Ph duoti ausinę; *filum, *lanas verpti.
      2) vesti:
      a) vesti vinctum regem ante currum; feram bestiam; puerum intro secum; aliquem in carcerem; aquam non longe a villa, per fundum alicuius; trop. d. alvum Cels. valyti vidurius, daryti klistirą.
      b) atvesti, atgabenti *duc nigras pecudes; *diem, *noctem.
      c) vesti su savim, imti drauge su savim aliquem comitem; filium in Hispaniam; aliquam in matrimonium; duxit C. Albini filiam.
      d)
      α) vesti kariuomenę exercitum in fines Suessionum.
      β) vadovauti exercitum, agmen, primum pilum.
      γ) apie karo vadą: paleisti eiti karo jėgų priekyje, statyti į priekį sex legiones expeditas.
      3) trop.
      a) daryti, gaminti *carmina, *versūs, *epos sudėti.
      b) vesti, skatinti, raginti, žadinti quo ducit voluntas; caritate patriae ductus; fides, spes.
      c) paveikti *pocula somnos ducentia metančios į miegą taurės.
      d) išvesti aliquid ex aliqua re; genus ab aliquo; amare, e quo nomen ductum amicitiae est; ab eodem verbo ducitur saepius oratio prasideda.
      e) traukti, tęsti bellum longius; diem ex die ducere Haedui vilkino dieną iš dienos; aetatem gyventi; res longius ducitur traukiasi tolyn.
      f) laiką praleisti aetatem in litteris; *noctem ludo; *horas flendo.
      g)
      α) apskaityti, įvertinti quoniam tria milia medimnum duximus; non duco in hac ratione eos oratores; rationem; d. rationem alicuius, alicuius rei imti domėn, atsižvelgti į ką.
      β) laikyti, rasti kuo, žiūrėti kaip į ką poenā ille dignus ducitur; d. aliquem victorem; d. aliquid pro nihilo niekais laikyti; se regem esse ducebat; quod apud Numidas honori ducitur S; aliquid parvi, pluris; aliquem in numero hostium; modestiam in conscientiam S negryna sąžinė.
  • Kuzavinis 2007
    • dūc|o, ere; dūxī, ductum vt
      1. vèsti; ~ere equum lōrō L vèsti árklį ùž pavãdžio; ~ere aliquem sēcum Pl vèsti ką̃ sù savimì, im̃ti draugè sù savimì; ~ere aliquem domum Pl vèsti ką̃ į̃ namùs; ◊ ~ere in mātrimōnium (uxōrem) Pl, Te, C vèsti, im̃ti ùž žmóną; iter ~it ad urbem O kẽlias vẽda į̃ miẽstą;
      2. vèsti, vadováuti, eĩti priešakyjè; exercitum ~ere ab Allobrogibus in Segūsiāvōs Cs vèsti kariúomenę ìš alòbrogų į̃ segusiãvų (žẽmę); ~ere ōrdinem Cs vadováuti centùrijai; ~ere familiam C bū́ti šeimõs gálva;
      3. prk. išvèsti, nutiẽsti; padarýti, pagamìnti, sukùrti; sureñgti; ~ere aquam per fundum alicūjus C (iš)vèsti vándenį per̃ kienõ žẽmę; mūrōs ~ere Cs išvarýti (išmū́ryti) síenas; ~ere fossam Cs iškàsti griõvį; ~ere sulcum Co išvarýti (išárti) vãgą; ~ere viam L nutiẽsti kẽlią; ~ere līneam Q nubrė́žti lìniją; laterēs ~ere Vi gamìnti plytàs; ~ere versūs (carmina) O sudė́ti eilès, kùrti eilė́raščius ~ere lūdōs T sureñgti žaidynès;
      4. tráukti, vil̃kti, tem̃pti; currum ~ere V tráukti vežìmą; frēna manū ~ere O įtem̃pti vadelès; lānam ~ere O ver̃pti vìlnas; ~ere ūbera O mélžti; ~ere rēmōs O irklúoti;
      5. tráukti į̃ savè; įtráukti; (į)gáuti, įgýti; magnēs ~it ferrum P magnètas tráukia gẽležį; ~ere spiritum nāribus Vr šnérvėmis įtráukti órą; ~ere īlia H suñkiai kvėpúoti; ~ere pōcula Lesbiī H gérti (maũkti) lèsbišką vỹną; ~ere fōrmam O gáuti pavìdalą; ~ere cicātrīcem L randė́ti, gýti (apie žaizdą); ~ere nōmen C gáuti var̃dą; ~ere colōrem V nusidažýti; ~ere rīmam O pléišėti, skéldėti, trūkinė́ti;
      6. ištráukti, išim̃ti (mucrōnem V); ~ere vāgīnā ferrum O ištráukti kárdą ìš makščių̃;
      7. sutráukti, suraũkti (vultum M); išviẽpti, pérkreipti (ōs C);
      8. prk.
      1) vèsti, skãtinti, rãginti, žãdinti, (su)kélti, patráukti, paleñkti, paveĩkti; quo ~it voluntās? Se kur̃ vẽda laisvà valià?; cāritāte patriae ~tus N tėvỹnės méilės paskãtintas; mē ad crēdendum tua ~it ōrātio C tàvo kalbà paskãtino manè tikė́ti; ~ere sopōrem Ti sukélti (sužãdinti) miẽgą; fabulae ~ere solent animōs Q pasakė́čios tùri patráukti žmónes;
      2) tę̃sti, vìlkinti (bellum C); praléisti laĩką (aetātem in litterīs C); diem ex diē ~ere Cs vìlkinti diẽną ìš dienõs; ~ere vītam V pragyvénti gyvẽnimą;
      3) kreĩpti dė̃mesį, páisyti, atsižvel̃gti; (į)vértinti; ~ere suam ratiōnem C žiūrė́ti sàvo naudõs; ~ere ratiōnem officiī C atsižvel̃gti į̃ pãreigas; parvī ~ere C mažaĩ vértinti;
      4) laikýti (kuo); ~ere aliquem victōrem N laikýti ką̃ nugalė́toju; ~ere aliquid prō nihilō C niẽkais laikýti ką̃ nórs