Lotyniškas antraštinis žodis
Tekstas žodyno straipsniuose
  • serm|o, ōnis m
  • Daiktavardis, 3 linksniuotė (priebalsinis tipas), vyriškoji, bendrinis. Skiemenys: LA (2)
  • Sirvydas 1642
    • Báyki to, plotki, brednie. Nugæ, tricæ, ineptiæ, ſermo friuolus. Niekay, bezliepiećioś [bezliepićios], tuſzti źodźiey, pakłaydos, ſapnay.
    • Domawiam czego. Finem facio ſermoni. Dakałbu, beygiu kałbu, item Conſequor dicendo, Daſikałbu ko.
    • Ięzyk, mowá Sermo. Zodis, kałba, źadas, tarme.
    • Klej ſię co, Cohæret ſermo, dicta congruunt & cohærent cum cauſa. Sũdarus dayktas, źidis [źodis].
    • Mowá, Sermo, eloquium, dictio, oratio loquela. Kałba źadas, tarme.
    • Obmowa. Obtrectatio, iniqui ſermones, detractio famæ. Apkalbis.
    • odpor dáię komu, Refuto aliquem, retundo, reprimo ſermones alicuius. Prieſztarau-iu.
    • Rozmowá, Colloquium. ſermo, collocutio, Kałba ſu kuo.
    • Rozmowny, Affabilis in ſermone, comis, Miełakałbis.
    • podchwytawam kogo wczym, Capto ſermonem alicuius, venor, aucupor, obſeruo verba. Gaudau.
    • podobny ku wierzeniu, Probabilis, veriſimilis, credibilis ſermo, Tikimas, tikietinas.
    • podrzeźniam komu, Sermonem aut mores alicuius per iocum imitor. pamemi.
    • podſłuchywam kogo, Subauſculto, clam ſublegere ſermonem alterius. pakłauſineiu.
    • Polſzczyzna, Sermo polonicus, idioma polonicũ. łynku kałba, lieźuwis.
    • powiádáią, Aiunt, traditur, fertur, ſermo eſt, fama fert. Sako, kałba, biło.
    • Wdźięcznomowność, Lepos ſermonis, Mieła kałba.
    • Wiadomo ieſt, Scitum eſt, peruagatus eſt ſermo. źinama.
    • Wzgadáć ſię, wzgadali ſię, Incidit mentio, incidere in mentionem, inferre ſermonem, inferre ſermonem de. Paminet kałbunt ku.
    • Wzgadáć ſię, wzgadali ſię, Incidit mentio, incidere in mentionem, inferre ſermonem, inferre ſermonem de. Paminet kałbunt ku.
  • Jokantas 1936
    • sermo, ōnis m
      1) kalba, pasikalbėjimas, pašnekesys s. familiaris et cotidianus; ad Dionysium sermonem rettulerunt N pasikalbėjimo turinį; longior ab Ambiorige instituitur sermo; in istum s. delabi; aliquid omnibus sermonibus ferre minėti; s. litterarum pasikalbėjimas laiškais, per laiškus; Laelius sermonem habuit cum Scaevola de amicitia; *nil sermone dignum; taip pat: mokslinis pasikalbėjimas, išvedžiojimas, dialogas Socratis; vocare aliquem in longum s.; in sermonem ingredi.
      2) paprasta, kasdienė kalba Graecus, Persarum, domesticus; patrius gimtoji kaiba; s. qui nobis natus est; quaerere de origine sermonis humani.
      3) kalbėjimo būdas, išsireškimas, dialektas, išsitarimas rusticus, urbanus, plebeius; elegantia sermonis; lenis minimeque pertinax.
      4) tuščia kalba, plepalai, gandas vix feram sermones hominum; s. atque fama; venire in sermonem hominum pakliūti ant žmonių liežuvių; sermonem alicui praebere L progą kalbėti; †materiam sermonibus praebere.
  • Kuzavinis 2007
    • serm|o, ōnis m
      1. pasikalbė́jimas, pašnekesỹs; pókalbis, dialògas AG, Lu, H; ~ōnem habēre cum aliquō C kalbė́tis sù kuõ; ~ōnem interrumpere Pl pértraukti pãšnekesį; est in ~ōne omnium C apiẽ taĩ visì kal̃ba; pl. ~ōnēs H pašnekesiaĩ;
      2. šnekamóji (kasdiẽnė) kalbà (Latīnus C); ~o patrius Lu (nātīvus C) gimtóji kalbà;
      3. kalbė́jimo bū̃das, kalbė́sena C;
      4. kal̃bos, pãskalos, gandaĩ, plepalaĩ (hominum C); in ~ōnem hominum venīre C pakliū́ti añt žmonių̃ liežùvių; diem ~ōne terere Pl vìsą diẽną plepė́ti;
      5. vėl. pamókslas Eccl