Lotyniškas antraštinis žodis
Tekstas žodyno straipsniuose
  • super|o, āre, āvī, ātum
  • Veiksmažodis, 1 asmenuotė. Skiemenys: BBA (3)
  • Sirvydas 1642
    • Nieoſzácowány, Inæſtimabilis, ſuperans omne pretium. Brungibi praieus.
    • Ograwam kogo, Vinco aliquem ludo, ſupero. Apźaydźiu.
    • pokonáć kogo, Conficere, frangere, ſuperare, peſſundare aliquem. Apgałet, iweykt.
    • Przemagam, Præualeo, ſupero, vinco pergalu.
    • Przeſkákuię, Tranſilio, ſupero ſaltu. perſzoku.
    • Przewyźſzam, celuię, Antecello, antecedo, ſupero, praeymi kitu.
    • Zwyćięźam kogo, Vinco, ſupero, Pergalu, apgalu.
  • Jokantas 1936
    • supero 1 [superus]
      I. intr.
      1) išsikišti, atsikišti (*angues) superant capite et cervicibus altis.
      2) trop.
      a) imti viršų superat multitudo Latinorum L; su abl. cum videret hostes equitatu superare N; consilio, numero, gladio, *formā; superas facile, ut superior sis P lengvai pasieki.
      b) apsčiai būti quis tolerare potest illis divitias superare, nobis deesse rem familiarem S?; cum otium superat L; superante multitudine.
      c) būti atliekamam, likti nihil ex raptis L; nihil ex commeatibus superabat L; *si de quincunce remota est uncia, quid superat? triens (5/12 — ½ = 1/3); aliquot horis die superante L kai dar liko keletas valandų iki nakties; taip pat: likti gyventi *superat coniux Creusa; quid puer Ascanius? superatne et vescitur aurā? ar gyvas dar?; su dat. *captae superavimus urbi pergyventi.
      II. trans.
      1)
      a) iškelti aukštyn sese sol superabat ex mari P.
      b) peržengti, pereiti, persikelti per Alpes, regionem castrorum; *saltu viam peršokti; *amnem adversum remis irtis prieš vandenį; *nonum annum s. būti senesniam kaip 9 metai (apie vyną); trop. tempestas ripas fluminis superavit; clamor superat castra hostium L.
      c) aukščiau iškilti už ką *superat Parnasus cacumine nubes; *iubae anguium superant undas.
      d) praeiti prošal, pravažiuoti regionem castrorum; Euboeam N; *saxa Timavi.
      2) trop.
      a) pralenkti, prašokti, aukščiau stovėti doctrinis antecessit condiscipulos, pari modo superatus in ceteris artibus N; omnes splendore N; aliquem iustitiā; errata officiis.
      b) nugalėti, nuveikti apud Leuctra Lacedaemonios N; Asiam bello N; trop. vim tempestatis labore et perseverantia; necessitatem ne dii quidem superant L.
  • Kuzavinis 2007
    • super|o, āre, āvī, ātum [superus]
      1. vi
      1) išsikìšti, atsikìšti; kýšoti, bū́ti vir̃š (capite V);
      2) prk.
      a) im̃ti vir̃šų, gáuti pérsvarą (equitātū N; gladiō Cs); ~ās facile Pl lengvaĩ pasíeki;
      b) apsčiaĩ bū́ti; pecūnia ~ābat C pinigų̃ bùvo apsčiaĩ; et deesse et ~āre PS taĩ stokóti, taĩ bū́ti pértekusiam;
      c) bū́ti atliekamám, lìkti (nihil ex raptīs L); aliquot hōrīs diē ~ante L kaĩ dár lìko kẽletas valandų̃ ikì naktiẽs;
      d) išlìkti, lìkti gyvám; uter eōrum vītā ~āvit? Cs katràs ìš jų̃ lìko gývas? ~āre captae urbī V lìkti gyvénti põ miẽsto paėmìmo;
      2. vt
      1) iškélti aukštỹn; sē ~āre pakìlti; sēsē sōl ~ābat ex marī Pl ìš jū́ros pakìlo sáulė;
      2) péržengti, pérlipti (fossās V); péreiti, pérsikelti per̃ (Alpēs L); ~āre saltū viam V péršokti per̃ kẽlią;
      3) prk. pasíekti; clāmor ~at castra hostium L rìksmas pasíekia príešų stovỹklą;
      4) aukščiaũ iškìlti; ~at Parnassus cacūmine nūbēs O Parnãso viršū́nė išnỹra vir̃š debesų̃;
      5) praeĩti (pravažiúoti, praplãukti) prõ šãlį (Euboeam N; regiōnem castrōrum Cs); apleñkti (prōmunturium L);
      6) prk.
      a) praleñkti, pranókti (aliquem virtūte C); duritiā ferrum ~āre O bū́ti tvirtesniám ùž gẽležį;
      b) nugalė́ti (Lacedaemōniōs N); bellō ~ātī Cs nugalė́tieji karè;
      c) įveĩkti (labōrēs V);
      d) pakélti, iškę̃sti (injūriās fortūnae C);
      e) paleñkti, padarýti palañkų (aliquem dōnīs V);
      f) nuramìnti (īram vōtīs O)