amplus 3 (adv. -ē ir P -iter) su comp. ir sup. a) platus, erdvus, didelis domus, insula, cubiculum; in ea urbe gymnasium amplissimum est.
b) apstus, gausus, skaitlingas, žymus, didelis praemia legatis dedistis amplissma; numerus amplior; ampliores copiae; amplissima auctoritas; amplior metus; munera amplissime missa; amplissime dare agrum;
subst. comp. n amplius: aliquanto amplius Segestani imponebant, quam ferre poterant didesnę naštą; amplius ab aliquo exprimere; amplius obsidum, frumenti, negotii.
α) puikus, dailus, puošnus Pompeius amplissimos honores est adeptus; hic locus ad agendum amplissimus; verbis amplisimis gratias agere; exornant ample magnificeque triclinium; elate et ample loqui.
β) aukštas, prakilnus, garbingas, autoritetingas homo virtute cognita et spectata fide amplissimus; amplissimo genere natus; ordo amplissimus (apie senatą); cuiusque aetatis amplissimi; amplissimus, kaipo titulas valstybės dignitorių (konsulų, senatorių, decemvirų, dvasiškių kolegijų), prakilnybė, šviesybė;
a) toliau, ilgiau, daugiau non luctabor tecum amplius; tum amplius tecum loquar
P; teismo
term. t. bylos sprendimą atidėti dėl tolimesnio išaiškinimo: vel iudicari primo poterat, vel „amplius“ pronuntiari; nihil amplius petere neturėti daugiau (vėliau) jokių pretensijų.
b) prie skaitvardžių: daugiau kaip a. centum cives Romani; non a. pedum DC; septingentos iam a. annos; non a. quam terna milia aeris; triennio ir trienium.
c) daugiau =
toliau, be to, dar quid est, quod iam a. exspectes?; quid vis amplius?; hoc (
abl.) a. censeo ir be to dar manau (taip sakydavo senatorius, sutikdamas su pareikštąja (senate) nuomone, kai norėdavo dar iš savo pusės ką pridėti); nihil a. quam arba nec quidquam a. quam = tiktai.
