Lotyniškas antraštinis žodis
Tekstas žodyno straipsniuose
  • ad
  • Prielinksnis. Skiemenys: B (1)
  • Sirvydas 1642
    • Aź (względem mieyſcá) Vſq[ue] ad collum. Aź do ſzyię. Iki kakłu.
    • Boiewiſko. Area ad trituram habilis. Kłoimas.
    • May rozgi z liśćiem źielonym, ábo źioła z łodygami, Frondes, herbæ ad ornandas aras, templa, pompas. łapuotos ſzakos, źołes ſu ſtumbays del priredimo ałtoriaus baźnićios, etc.
    • Odźwierny, Ianitor, oſtiarius, [ad] limina. Wartinikas, dutinſkas [durinikas].
    • Chybki. Agilis, leuis ad curſum, flexibilis. Szunkus, ſukrus, iłunkus.
    • Do, Ad, Iki, vt, iki nakti, ikkakłu, rc.
    • Doſypiam, doiadam, dopijam, rc. Indulgeo ad ſatietatem ſomno, cibo, potui, &c. Miegmi, wałgau, gieriu iki ſoti, rc.
    • Gmyśli, Ex volunt[at]e, ex ſententia, ad votum Pagal noro tikos, inteyktinay, ſu inteyku tapo.
    • Gniewam kogo, Concio iram, adduco aliquem ad indignationem, moueo alicui ſtomachum. Ruſtiuu [Ruſtinu] ku.
    • Goſpodárſki, do goſpodárſtwá náleźący. Familiaris, œconomicus, ad tuendam rem familiarem pertinens. Priwayzdoſp namu prigulis, namikſztiſtep priderus.
    • Grzech śmiertelny, Crimen, letale, mortale, capitale flagitium, peccatum ad mortem. Nuśideimas mirtinis.
    • Kálendarz, Faſti annui ad curſum ſolis & lunæ accommodati. Kalendorius.
    • Kazę, kazánie czynię. Concionor, concionem habeo, orationem ad populum facio. Sakau źodi Diewo, mokiu kałbu ape Diewu źmonemus.
    • Klękam przed kiem, Submitto me ad genua alicui, adoro aliquem. Kłupau pokim ko, prikłaupiu vnt kielu, puołu kielump.
    • Kontráktowy. Ad contractum pertinens. Suukałboſp [Sukałboſp] priguulis [prigulis].
    • Kotlárſki, Ad ærarium fabrorum pertinens. Katiliauſp prigulis.
    • Kredencerz śrebrowy, Ab argento ſeruus, ſeruus ad argentum potorium & eſcariũ. Aźuweyzdetoias ſudu śidabriniu ſkomios.
    • Krzykam do potrzeby, Conclamo ad arma, Szaukiu muśiop, karioueſp [karioneſp].
    • Ktemu, ku temu, Adhæc, ad hoc, deinde, Priegtam, top, wel, dabar.
    • Ktemu, ku temu, Adhæc, ad hoc, deinde, Priegtam, top, wel, dabar.
    • Ku, Verſus, ad, ſuper, aduerſum, Ing.
    • Mſzey ſłucháć, Adeſſe ad rem diuinam, aſſiſtere diuinis, intereſſe ſacro, rei ſacræ, rei diuinæ. Miśios kłauſit.
    • Myślny. Ad cogitationem pertinens. Muſtingas.
    • Nalewacz, Cellarius, ſuppromus, ad Cyathos. Pileias.
    • Námowny, Facilis ad perſuadendum. Perkałbamas.
    • Naoſtátek. Quod ſupereſt, poſtremò, ad extremùm, demùm. Vnt gało, kas liektis.
    • Náwięcey, Ad ſummum, vt plurimum, quam maximè Daugiauſiey.
    • Nieſpełna co, Deficit in aliquo, non ad numerũ, Netinka ko.
    • Obracam co wniwecz. Redigo ad nihilum, ad vanum & irritum redigo. Iźgayśinu.
    • Obracam co wniwecz. Redigo ad nihilum, ad vanum & irritum redigo. Iźgayśinu.
    • Obrotność, Facilitas ad verſationem recipiendam. Sukribe.
    • Obwiniony, ab obwiniam, Reus, nocens, is qui arguitur, citatus ad ius. Aprayśitas.
    • Oczywiśćie, Ad oculum, comperta re oculis. Regietinay.
    • odłoźony ná ſtrone, Sepoſitus ad certum vſum. Atgulditas.
    • Pielgrzymſki, Ad peregrinationem pertinens. Kielautinis.
    • Pochlebuię, Adulor, aſſentor, blandior alicui, ad gratiam alicui loquor. Wiłtawilau-iu.
    • Przypłynąć do czego, Adnatare, appellere ad litus. pripłaukt.
    • oźywam ſię komu, Reſpondeo ad nomen. atśiliepiu.
    • Paięczy, Ad araneam pertinens. Worinis, worop prygulis.
    • Pełna, Poculum ad labra plenum. piłna.
    • Pełnię, piję pełną. Bibo more Græco, ad numerum bibo Piłnu iźgieru.
    • Pieczenie, Coctura ſicca ad ignem, aſſura. Kie-pinimas.
    • pletliwie, Nugatoriè, vſq[ue] ad fabellam. Niekimgay [Niekingay].
    • Po, pro iáko, Tanquam beſtia, ad inſtar beſtiarum. Kayp, ne, ne ſaułe, ne zerkołas.
    • podczáſzy, pocillator, ad cyathos, præguſtator, pincerna, paragautoias gierimo, lr [ir] walgikłos.
    • poduczyć ſię czego, Diſcere aliquid ex parte, ad mediocritatem, non perfectè. paſimokit kieko.
    • pogorzeleć, Incendio, ad inopiam redactus Degieſis.
    • Poiętnie, Ad captum accommodatè. Supraſtinay.
    • Poiętny rozumem, (paſſiuè) Comprehenſibilis, facilis ad intelligendum. Iźmanomas.
    • Polepſzam ſię, Redeo ad bonam frugem, proficio ad bonitatem. Paſigierinu.
    • Polepſzam ſię, Redeo ad bonam frugem, proficio ad bonitatem. Paſigierinu.
    • V. Præpoſit: apud & ad, vt, V mnie, Apud me, Manip. V drzwi, Ad portam. Pas duris.
    • V. Præpoſit: apud & ad, vt, V mnie, Apud me, Manip. V drzwi, Ad portam. Pas duris.
    • wyzywam ná rękę, Prouoco ad pugnam, laceſſo, iſzwadinu vnt runkos.
    • poty, do tego mieśća. Hucuſq[ue], vſq[ue] eo, eatenus, ad id locorum. Tołay.
    • Pozornie, Ad ſpeciem, ſpectatiſſimè. Paroditinay.
    • Proceſſya kośćielna, Supplicatio euntium ad templa, per vrbem, per compita, Proceſſio Sacra. praceſsia.
    • Proſtuię co, Ad libellam, ad regulam, ad perpendiculum colloco. Tayſau, tieſum darau.
    • Proſtuię co, Ad libellam, ad regulam, ad perpendiculum colloco. Tayſau, tieſum darau.
    • Proſtuię co, Ad libellam, ad regulam, ad perpendiculum colloco. Tayſau, tieſum darau.
    • Pochylam, Aliquid ad perpendiculum poſitum inclino. prałynkiu.
    • przy, Ad, ſub, inter penes, &c. pas prieg, etc.
    • Rownam co, Exæquo, exigo ad regulam, ad libellam aliquid. Ad æqualitatem redigo. Liginu.
    • Przyſtępny, Patet ad illum aditus. prieiamas.
    • Przyſtępuię do ſtołu Boźego, Ad ſacram ſynaxim accedo, cœleſti epulo reficior. Eymi Diewo ſtałop.
    • Przyſtępowánie do ſtołu Boźego, Aditus ad Sacroſanctum epulum. prieimas Diewo ſtałop.
    • Ráchuię co, Rationẽ ineo, computo, ad calculos aliquid reduco. Skautau [Skaytau], ſkayćiu darau.
    • Rownam co, Exæquo, exigo ad regulam, ad libellam aliquid. Ad æqualitatem redigo. Liginu.
    • Rownam co, Exæquo, exigo ad regulam, ad libellam aliquid. Ad æqualitatem redigo. Liginu.
    • ſmagły, Flexilis, flexibilis, ad cædendum aptus, ſmagus.
    • ſmiáłość zła, Audacia ad omne facinus, licentia, proiecta audacia, ſzunkibe, ſzunkumas.
    • ſnádność, Commoditas ad faciendum idonea, habilitas, Pigumas.
    • ſporządzam co, Ordino, ad artem redigo, inſtruo. Eyliju.
    • Stráwny, łácny ku ſtrawieniu, Coctibilis, ad concoquendum facillimus. Suwarus.
    • Vderzam kogo o źiemię, Affligo ad terram aliquem, allido, illido. Parmetu, błoſzkiu źiemen.
    • vſtawiam co proſto, Colloco aliquid ad libellã, exigo ad perpendiculum. Tieſiey ſtatau.
    • vſtawiam co proſto, Colloco aliquid ad libellã, exigo ad perpendiculum. Tieſiey ſtatau.
    • vtargowáć co, Licitando diminuere pretium à venditore poſtulatum, ad minus pretium deducere venditorem. Nutraukt ku pardaweiuy, prekawimy.
    • wierutny łotr, Certus nebulo, deiectus ad omne facin[us], Tikras piktadeia
    • winduię co, Onus trochleis extolto, ad ſummũ perduco, Vźtraukiu.
    • winwecz obracam, Ad nihilum redigo, deleo, tollo, Iſznaykinu.
    • Wſkrzeſzam vmárłego, Reuoco à morte ad vitam. v. Oźywiam.
    • Wſkrzeſzenie vmárlego. Reuocatio à morte ad vitam, Atgaywinimas.
    • wyboczyć, Deflectere curſum ad latus, euagari: Iſzſikreypt ſz [iſz] kielo.
    • Wykáſzláć ſię, Tuſſire ad ſatietatẽ. Iſzſikoſet.
    • wymowny, Eloquens, diſertus, copioſus, ad dicẽdum iźkałbus.
    • wyniſzczam, Ad nihilum redigo, tollo è rerum natura, iſznaykinu.
    • Względem czego porownánie, Comparatè ad rationem, reſpectu. Palig to, pagal to.
    • Zbieźenie do nieprzyiaćioł, Tranſitio ad hoſtes, transfugium, defectio. Pultis neprietelump.
    • zápomagam kogo, Proueho aliquem ad opes, inopem neceſſarijs inſtruo. pagałbu kam darau turtey, praturtinu.
    • Zgrzybieć zſtárzeć ſię. Ad ſummam ſenectutẽ venire, Iźkarſzt.
    • Zmártwychwſtáć, Excitari à morte, redire ad vitam. Iſznumiruſiu kialtis.
    • Zmártwychwſtánie, Reſurrectio, reditus ad vitam. Iźnumiruſiu kielimas.
    • zoſtáię czym, raycą. Peruenio in ſenatum, profiteor iurisconſultum, aſcendo ad honorem aliquem. Tumpu kuo.
    • Z vboźyć kogo. Depauperare, redigere ad inopiã, afferre egeſtatem, Sugayśint ku.
    • zwadliwy, Litigioſus, concitus ad rixam, Waydingas.
  • Jokantas 1936
    • ad praep. c. acc.
      1) vietos atžvilgiu:
      a) pas, į, linkui nuntios mittit ad finitimas civitates; ad omnes partes į visas puses; simulacrum ad orientem convertere; tendere manus ad coelum; quid ad dextram, quid ad sinistram sit; omnis Gallia vergit ad septentriones šiaurės linkui, į šiaurę; ad Alpes versus.
      b) iki prope ad summum montis progressus est S; ab angulo castrorum ad flumen.
      c) trop. kalbant apie skaičių ir saiką: beveik, apie, iki equitatum ad numerum quattuor milium praemittit; de servis liberisque omnibus ad impuberes (neišskiriant ir nepilnamečių) supplicium sumit; ad unum omnes iki vienam; ad extremum ik paskutinos; ad summum iš viso.
      d) prie, ties habere hortos ad Tiberim; sedere ad latus praetoris; ad impedimenta pugnare; ad flumen Alliam vicit; iacēre ad pedes (po kojų) alicuius; senatus ad Apollinis (sc. aedem) fuit šventovėje.
      2) laiko atžvilgiu:
      a) apie ad lucem apaušry; ad hiemem; ad vesperum.
      b) į ad tempus laiku, į laiką; ad multam noctem iki vėlyvos nakties; ad diem (dictam).
      c) iki usque ad nostram aetatem; ad summam senectutem; ita ad hoc aetatis a pueritia fui S.
      d) atsižiūrint kuriam laikui kas daroma ad breve tempus trumpam laikui; ad tempus kuriam laikui.
      3) kitais atžvilgiais:
      a) kai norima pažymėti tikslas, paskyrimas: ad ludos pecuniam decernere; servos ad remum dare L; canes ad venandum medžiokliniai šunes; ad speciem dėl akies; natus, doctus, aptus, utilis ad aliquid; dažnai su gerundium ir gerundivum: occasionem ad rem gerendam fore.
      b) kuriuo nors atžvilgiu: mentis ad omnia caecitas; insignes ad laudem viri; qui ipse invicti ad laborem corporis esset L.
      c) pagal agere omnia ad praescriptum; ad verbum žodis žodin.
      d) palyginti su haec ad nostram consuetudinem sunt levia; †ut unum ad decem, sic decem ad centum.
      e) dėl ad clamorem convenerunt; ad infirmitatem laterum contentionem remiserat dėl jo krūtinės silpnumo.
      f) iki ad necem caedere aliquem.
  • Kuzavinis 2007
    • ad praep. (su acc.)
      1. (erdvei)
      1) priẽ, pàs; į̃; liñk; añt; urbs sita ~ mare Cs miẽstas (yrà) priẽ jū́ros; ~ patrēs redīre C grį̃žti pàs tėvùs; dūcere legiōnēs ~ hostem L vèsti legionùs príešo liñk; spectāre ~ orientem sōlem Cs žiūrė́ti į̃ rýtus; ~ ignem coquere Ca vìrti añt ugniẽs; ~ lūnae lūmina O mėnùliui šviẽčiant; ~ facēs Se priẽ žvãkės (šviesõs);
      2) ikì; prope ~ summum montis progresus est S jìs priė̃jo bevéik ikì kálno viršū́nės; ◊ ab īmīs unguibus usque ~ verticem summum C nuõ panagių̃ ikì pàt viršùgalvio, t. y. nuõ galvõs ikì kójų;
      2. (laikui)
      1) apiẽ; į̃; ~ meridiem Pl apiẽ vidùrdienį; ~ vesperam C į̃ vãkarą, pavakarỹ; ~ lūcem C apýaušriu; ~ extrēmam ōrātiōnem Cs kalbõs pabaigojè;
      2) ikì; usque ~ nostram aetātem C ikì pàt mū́sų laikų̃; ~ summam senectūtem C ikì žilõs senãtvės; ~ punctum temporis C víenu akìmirksniu; ~ exiguum (breve) tempus C trumpám laĩkui;
      3) põ; ~ annum C põ mẽtų; ~ decem mīlia annōrum C põ daũgelio mẽtų;
      3. (skaičiui ir saikui)
      1) apiẽ, bevéik; fuimus ~ ducentōs C mū́sų bùvo apiẽ dù šimtùs;
      2) ikì, lìg(i); ~ ūnum omnēs C visì ikì víeno; ~ nummum C (assem H) ikì paskutìnio skatìko; ~ extrēmum L ikì gãlo;
      4. (paskirčiai, tikslui) dė̃l; ~ omnēs cāsūs Cs dė̃l vìsa kõ; ~ hominēs jūvandōs C žmonė́ms padė́ti; canēs ~ venandum Te medžiõkliniai šùnys;
      5. (veikimo būdui) pagal̃; ~ exemplum Pl pagal̃ pãvyzdį; agere omnia ~ praescrīptum Cs vìską darýti pagal̃ įsãkymą; ~ voluntātem C pagal̃ pageidãvimą; ~ verbum C žõdis žõdin;
      6. (atžvilgiui) kuriuõ ãtžvilgiu; palýginti sù; scūta ~ amplitūdinem corporum parum lāta L skỹdai nepakañkamo plõčio, palýginti sù kū́no matmenimìs; ut ūnum ~ decem, ita decem ~ centum Q kaĩp víenas (sántykiauja) sù dẽšimčia, taĩp dẽšimt – sù šimtù; quid ~ mē? C kóks màno reĩkalas?; quid ~ rem? C kàs ìš tõ?; nihil ~ nōs C taĩ mū́sų neliẽčia; difficilis ~ crēdendum Lu sunkù tuõ patikė́ti;
      7. (priežasčiai) dė̃l; ~ īnfīrmitātem laterum C dė̃l plaũčių silpnùmo; ~ fāmam bellī C dė̃l kalbų̃ apiẽ kãrą; ~ audītās vōcēs O išgir̃dus tuõs žodžiùs;
      8. (polinkiui) į̃; vertī ~ lapidem Lu pavir̃sti ãkmeniu; proclīvitās ~ aegrōtandum C pólinkis sir̃gti;
      9. (panašumui): ~ istam faciem Pl tokiõs pàt ìšvaizdos; ~ istanc capitis albitūdinem Pl sù tókia pàt žilà gálva;
      10. (įnagiui): ~ linguam probāre Pl ragáuti liežuviù; ~ fundās lapidēs jacere VR sváidyti ãkmenis svaidỹklėmis